Kağıdın gramajı, kalınlığı, rutubeti, Cobb değeri, mukavemeti, yüzey düzgünlüğü ve porozite değerleri, optik özellikleri, yüzey pH değeri, su yolu gibi fiziksel parametreler son derece önemlidir.

KAĞIDIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNİN BASKIDA ÖNEMİ

KAĞIDIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

Gerek üretim gerekse baskı esnasında, kağıt üreticilerinin ve kağıt kullanıcılarının bilmesi ve dikkat etmesi gereken bazı fiziksel özellikler vardır. Kağıdın gramajı, kalınlığı, rutubeti, Cobb değeri, mukavemeti, yüzey düzgünlüğü ve porozite değerleri, optik özellikleri, yüzey pH değeri, su yolu gibi fiziksel parametreler, baskı aşamasında kağıt – mürekkep – baskı makinesi uyumu için son derece önemlidir.

GRAMAJ

Gramaj kağıdın 1 m2 sinin gram cinsinden ağırlığıdır. Kağıdın bazı fiziksel özellikleri gramaja bağlı olarak değişim gösterir. Bu nedenle baskı ve kullanım kalitesini etkilemesini önlemek amacıyla üretim esnasında makine eni ve makine boyu yönlerinde kontrol edilmesi gerekmektedir. Gramaj laboratuarlarda hassas elektronik terazilerle ölçülmektedir.

KALINLIK

Bir tek kağıt parçasının alt ve üst yüzeyi arasındaki mesafenin mikron cinsinden ölçüm sonucudur. Kağıdın kalınlığının hem aynı tabakada, hem de art arda gelen tabakalarda homojen olması gerekir. Çünkü kalınlık değerleri arasında oluşabilecek farklar baskı sırasında kırışmalara ve mürekkep alımının farklı olması ve dolayısıyla ton farklılıklarının oluşmasına sebep olur. Kalınlık değeri blanket ayarı ve verilecek mürekkebin basıncının ayarlanması açısından da önemlidir.

RUTUBET

Kağıdın bünyesinde bulundurduğu su miktarıdır. Kağıt neminin yüksekliği veya düşüklüğü kalite yönünden olumsuz sonuçlara neden olur. Kağıt nemi düştükçe kağıt kırılgan bir hal alır. Kağıt neminin fazla olması ise kağıtta mürekkebin fiziksel ve kimyasal kurumasını geciktireceği için baskı kalitesini etkiler.

Kağıt için üretimden çıkış nemi kadar saklama koşullarındaki nem değeri de çok önemlidir. Kağıt hidrofil yani su seven bir yapıda olduğundan rutubeti kendisininkinden yüksek bir ortama girdiğinde rutubet almaya, tersi durumda ise rutubet vermeye eğilimlidir. Bu nedenle çevre rutubeti kağıt rutubetiyle dengede olmalıdır. Eğer bu denge yoksa kağıtla çevre arasında rutubet dengeleninceye kadar nem alışverişi olmakta, bu da kağıtta düz duruşu etkilemekte, kağıdın basılabilirliğini ve işlenebilirliğini etkileyen ondülasyon ve kıvrılma sorunlarına yol açabilmektedir. Saklama koşullarında en ideal bağıl nem oranı % 55 dir.

COBB DEĞERİ

Kağıt yüzeyinin suya karşı gösterdiği direncin veya suyu kabulünün bir ölçüsüdür. Belli bir süre içinde 1 m2 kağıt yüzeyi tarafından emilen su miktarının gr/m2 cinsinden değeri olup bu süre dünya standartlarında etiket ve karton cinsi kağıtlarda 120 sn, ofset, fotokopi ve kuşe kağıtlarda 60 sn dir.

Cobb değerinin mutlaka optimum bir aralıkta tutulması gerekmektedir. Cobb değerinin düşük veya yüksek olması mürekkebin kağıda teması sırasında baskı kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Ofset baskı tekniğinde baskı mürekkebi ile kullanılan su, baskı sırasında baskı kauçuğu vasıtasıyla kağıt yüzeyi ile temas etmektedir. Kullanılan bu su kağıt yüzeyi tarafından kontrollü olarak alınmazsa çeşitli baskı sorunlarına yol açabilmektedir.

MUKAVEMET

Mukavemet kağıdın kopmadan önce dayandığı birim genişlik başına en büyük kopma direncidir. Makine yönü (boy) ve makine yönü tersi (en) olmak üzere iki yönde kontrol edilir. Baskı öncesi mukavemet kadar baskı sonrası mukavemet değeri de oldukça önemlidir. Dört renk baskıdan sonra mukavemet değerinde en az % 28 artış olması beklenir. Bu artış gözlenmiyorsa kağıt-mürekkep dengesizliği var demektir. Mukavemet değerindeki bu artış % 100 seviyelerine çıkabilmektedir.

YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜ

Yüzey düzgünlüğü baskı sektöründe perdah olarak bilinir. Perdah iyileştikçe yeterli örtücülük için gerekli baskı mürekkebi ihtiyacı azalmakta ve baskı kalitesi ve baskı parlaklığı artmaktadır. Yüzey düzgünlüğü iki farklı metotla ölçülmektedir. Bendtsen Metodu ile ölçüm yönteminde kağıt tabakası ile düz bir yüzey arasında geçen hava hızı ölçülür. Birim olarak ml/dak kullanılır ve sayısal değer küçüldükçe yüzeyin daha düzgün olduğu anlaşılır. Bekk Metodu ile ölçüm yönteminde kağıt tabakası ile düz yüzey arasından geçen havanın geçiş süresi ölçülür. Birim olarak sn kullanılır ve sayısal değer büyüdükçe yüzeyin daha düzgün olduğu anlaşılır.

Kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre optimum yüzey düzgünlüğü değerleri vardır. Örneğin fotokopi kağıtlarında, fotokopi çekimleri sırasında problemlere sebebiyet verdiği için çok yüksek yüzey düzgünlüğü değeri istenmemektedir. Buna karşılık kuşe kağıtlarda yüzey düzgünlüğü değerinin iyi olması istenmektedir.

POROZİTE

Birim zamanda, birim basınç farkı altında birim alandan geçen ortalama hava akış miktarıdır. Hava geçirgenliği ml/dak olarak ifade edilir. Porozite değeri sayısal olarak artıkça kağıdın hava geçirgenliğinin yüksek olduğu anlaşılır. Porozite değeri de kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre optimum düzeyde olmalıdır. Baskı kağıtlarında porozite değerinin yüksek olması mürekkebin kağıda nüfuz etmesi sırasında problem yarattığından baskı kalitesini olumsuz yönde etkiler.

OPTİK ÖZELLİKLER :

a- BEYAZLIK

Beyazlık, bir maddeden yansıyan ışığın, ışığı tam yansıtan bir maddedeki yansımaya oranı olarak tanımlanmaktadır. R457 dalga boyunda ölçülen bir değerdir. Beyazlık değeri, ölçüm yapılan cihazın UV filtresinin açık ya da kapalı olmasına bağlı olarak sayısal olarak farklılık gösterebilir. Örneğin UV filtresi kapalı bir cihazla yapılan ölçüm sonucunda 86.0 ölçülen beyazlık değeri, aynı cihazla UV filtresi açık iken 93.0 ölçülebilir.

Beyazlık değerinin sayısal olarak artması, kağıdın beyazlığının yüksek olduğunun göstergesidir. Kağıdın her iki yüzeyinin beyazlık değerinin aynı olması istenmektedir. Gözle görülür beyazlığın arttırılması amacıyla optik beyazlatıcılar ve çivit boya kullanılmaktadır.

b- CIE

D65 gün ışığı ışık kaynağı altında elde edilen değerler flüoresans beyazlatıcı maddeler içeren veya içermeyen kağıdın gözle görülür beyazlığına karşılık gelir. Sayısal olarak değerin artması, kağıttaki gözle görülür beyazlığın artması olarak ifade edilir.

c- OPASİTE

Kağıdın ışık geçirgenliğidir. Bir kağıdın, altındaki aynı cins kağıtları gösterme derecesinin tespiti için kullanılır ve yüzde cinsinden ifade edilir. Baskı kağıtları ve zarf kağıtları için önemli bir özelliktir. Özellikle düşük gramajlı kağıtlarda daha ön plana çıkar. Kağıdın ince olması, baskının arka yüzde görünme riskini arttırdığı için opasitenin yüksek olması gerekmektedir.

YÜZEY pH DEĞERİ

pH değeri, su içerisindeki asit veya baz konsantrasyonunun bir ölçüsüdür. pH metre veya turnusol kağıdı ile ölçülebilir. Sayısal olarak 1 – 14 arasında değerlenir. pH değerinin 7 den küçük olması suyun asit konsantrasyonun yüksek olduğunu, 7 den büyük olması baz konsantrasyonun yüksek olduğunu, 7 olması suyun nötr olduğunu gösterir.

Seçilecek mürekkep ile basılacak kağıdın yüzeyinin pH değerlerinin uyumlu olması gerekmektedir. Kağıdın üretim ortamı ile kullanılacak mürekkebin asidik veya bazik olup olmadığı mutlaka karşılaştırılmalıdır. Baskı sırasında ise, mürekkebin çürüme yapmaması, baskıda ton görülmemesi, kuruma sorunlarının yaşanmaması için kullanılan hazne suyunun pH değerinin kontrol altında tutulması gerekmektedir.

SU YOLU

Kağıdı meydana getiren elyafların safiha içerisinde dizilişleri kağıdın su yolunu oluşturur. Üretim prosesi esnasında kağıt makinesinde kağıdın akış yönü Su Yolu, makine enindeki yönü Su Yolu Tersi olarak adlandırılır. Kağıdın düz durma, mukavemet, yırtılma gibi bazı fiziksel özelliklerindeki değişimler, elyafların diziliş yönü olan su yolu yönünde daha fazla gözlendiğinden pilyaj, kıvrılma vb. konularda Su Yolu kavramı dikkate alınması gereken bir özelliktir.

Ülkemizde genel bir kural olarak kağıt ebadının ikinci sayısı su yolunu göstermektedir. Örneğin 64*90 ebadında olan bir kağıdın su yolu, uzunluğu 90 cm olan kenara paraleldir. 100*70 ebadında olan bir kağıdın su yolu da uzunluğu 70 cm olan kenara paraleldir.